ONDERZOEKSGROEP HONGAARS-NEDERLANDSE BETREKKINGEN

Sinds de zelfstandigheid van de Vakgroep Nederlands in 2007 bestaat de onderzoeksgroep Hongaars-Nederlandse betrekkingen. Reden daarvoor was dat zo’n onderzoek nog nergens in Hongarije een structurele basis kende, al hebben allerlei slag onderzoekers (gereformeerde predikanten, literatuurwetenschappers, historici) al talrijke werken op dit gebied gepubliceerd.

Conferenties

Eén van de eerste projecten van de onderzoeksgroep was de conferentie Michiel de Ruyter en Hongarije (26 oktober 2007), verwezenlijkt met de steun van het Gereformeerd College te Debrecen. Hongaarse en Nederlandse onderzoekers hielden lezingen over de geschiedenis van Nederland in de 17de eeuw, de vervolging van protestantse predikanten in Hongarije, hun veroordeling tot de galeien en hun bevrijding, de literaire verwerking van hun lot en natuurlijk ook over het harde leven van hun bevrijder, Michiel de Ruyter. De lezingen werden in de bundel Michiel de Ruyter en Hongarije [Michiel de Ruyter és Magyarország] (Redacteurs: István Bitskey en Gábor Pusztai) uitgegeven door de Vakgroep Nederlands. De Nederlandse vertaling hiervan verscheen als nr.8 in Acta Neerlandica – de periodiek van de vakgroep.   

Op 14 november 2008 werd de conferentie Betrekkingen tussen Hongarije en de Lage Landen [Magyarország és Németalföld kapcsolata] georganiseerd. De sprekers stelden er de veelzijdige historisch-cultureel-literaire betrekkingen van de middeleeuwen tot de tweede helft van de 20ste eeuw tussen deze twee Europese regio’s voor.

Er werd gesproken over de middeleeuwse handelsbetrekkingen, over de weduwe van Lajos II (gesneuveld in de slag bij Mohács), beter bekend als Maria van Hongarije. Meerdere lezingen werden gehouden over de studie van Hongaarse protestantse peregrini in Nederland en we hoorden ook over Nederlanders die in Hongarije les hadden gegeven.

Tot de literaire betrekkingen behoren de Hongaarse vertalingen van Nederlandse auteurs, en de literaire werken van Hongaren over hun in Nederlands-Indië opgedane ervaringen. Verder werd gesproken over de Hongaarse receptie van Huizinga, een van de invloedrijkste Europese historici in de 20ste eeuw en ook over zeer reële historische aanrakingen zoals de kinderreddingsacties van de Gereformeerde Kerk na de Eerste en de Tweede Wereldoorlog, de mogelijkheid van een Hongaarse missie in Indonesië en een hulpverleningscommissie die de na de revolutie van 1956 naar Nederland gevluchte Hongaren steunde. Heel uniek was de lezing over de interpretatiemogelijkheden van Füst Miláns roman Verhaal van mijn vrouw [Feleségem története] op grond van werken van Nederlandse literatuurwetenschappers en psychologen. In de in 2010 uitgegeven bundel verschenen de op het congres ten gehore gebrachte lezingen en ook de bijdragen van wetenschappers die toen wegens tijdgebrek niet gebracht konden worden.

Op 20 april 2009 werd een wetenschappelijke dag georganiseerd over de Kinderreddingsacties in Nederland en België na de Eerste en Tweede Wereldoorlog. Lezingen over het onderwerp, de tentoonstelling van Erzsébet Kígyós over de kindertreinen en de herinneringen van voormalige “kinderen” hebben tot het succes van de dag bijgedragen.

De conferentie van de Studiedag georganiseerd door de Vakgroep Nederlands werd op 13 oktober 2009 gehouden onder de titel Beeldvorming. Vijf lezingen handelden over Nederlands-Hongaarse betrekkingen. Er werd gesproken over het beeld van Hongaarse intellectuelen in de vroegmoderne tijd tijdens hun reis naar Nederland, de receptie van Nederlandse auteurs in het Hongaarse tijdschrift Nyugat, Hongaarse schrijvers in Nederlands-Indië, en de tekeningen van een Hongaarse schrijver die in Indische kranten werden gepubliceerd. Ten slotte werd over vertaaltechnieken op grond van de Hongaarse vertaling van een Nederlandse auteur gesproken. De bijdragen werden gepubliceerd in nr.9 van onze reeks Acta Neerlandica.

Op 19-20 april 2012 werd een congres georganiseerd waar we de vroegmoderne Hongaars-Nederlandse betrekkingen voorstelden. Onder de sprekers mochten we Hongaarse, Nederlandse, Zevenburgse en Italiaanse sprekers begroeten die hun bijdragen in onze bundels Verhalen over het laagland. Hongaars-Nederlandse betrekkingen in de vroegmoderne tijd publiceerden. De bundels verscheen in januari 2014.

Op 1 december 2012 werd door de Stichting Protestants Christelijke Geestelijke Verzorging voor Hongaren in Nederland en door de Vakgroep het symposium 290 jaar Hongaarstalige kerkdiensten in Utrecht georganiseerd. Hier werden de eeuwenlange betrekkingen tussen de Hongaarse Calvinistische Kerk, de Universiteit Utrecht en de Nederlandse Protestantse Gemeenschappen herdacht.

Op 6 november 2015 werd het congres De herinnering van de Lage Landen in Hongarije – Hongaars-Nederlandse trefpunten georganiseerd. Hier hoorden we lezingen over Nederlandse kolonisten in Hongarije, de Bourgondische kwestie tussen Nederland en Frankrijk, de Nederlandse betrekkingen van Sigismund van Luxemburg, pauselijk-keizerlijke Nederlandse kronieken die over Hongarije berichten, Nederlandse clerici in Hongarije in de 15de eeuw, Nederlandse bouwmeesters en hun invloed op de Hongaarse laatmiddeleeuwse architectuur, Nederlandse boeken in Hongarije, de familie Croy en de Árpáden, het glas-in-loodraam van de universiteit Utrecht in de aula van de Universiteit Debrecen, herinnering van Michiel de Ruyter in Hongarije, het nalatenschap van Ernő Zboray in het Ferenc Hopp museum, Anne Frank als emblematische figuur van de Hongaarse en Nederlandse herinneringscultuur, de lezingen van László Cs. Szabó aan de Hogeschool voor Schone Kunsten.

De bijdragen werden in 2107 in de bundel Loci Memoriae Hungaricae nr. 5 en de Acta Neerlandica nr. 14 uitgegeven.

Op 20 oktober werd het congres Schrijvende diplomaten, diplomatenschrijvers georganiseerd door onze vakgroep en de “Lendület” onderzoeksgroep (Hongarije in het middeleeuwse Europa) van de Hongaarse Academie der Wetenschappen. De lezingen gingen over 19de eeuwse diplomaten (Sándor Teleki, László Teleki, Jenő Bánó), middeleeuwse diplomaten (Hieronymus Balbi), vroegmoderne diplomaten (András Jelky), en 20ste-eeuwse diplomaten (F. Springer, kindertreinen, Nicholas Roosevelt, Edward Alexander en C. A. Macartney). Een deel van de bijdragen is al in 2018 in het Hongaars verschenen en de Nederlandstalige bundel is nog in de maak.

Zelfstandige werken

De leden van de onderzoeksgroep hebben hun bijdragen niet alleen op de conferenties georganiseerd door de Vakgroep geleverd, maar ze hebben in zelfstandige werken hun onderzoeksresultaten gepubliceerd.

Dr. habil. Gábor Pusztai, hoofd van de vakgroep, universitair hoofddocent

Sinds 1995 is hij bezig met Hongaarse schrijvers die in Nederlands-Indië geleefd hebben en daar en in Hongarije werkzaam waren. Hij heeft al talrijke artikelen gepubliceerd in Hongaarse en buitenlandse tijdschriften en geeft regelmatig lezingen op Hongaarse en internationale congressen. Van zijn hand verschenen vijf monografieën (An der Grenze; Michiel de Ruyter; Szumátrától az orosz frontig. Radnai István első világháborús naplója [Van Sumatra naar het Russische front. Het dagboek van István Radnai geschreven tijdens de Eerste Wereldoorlog]; A lehetetlenségek országa. Székely László szumátrai elbeszélései [Het land van onmogelijkheden. Verhalen van László Székely over Sumatra]; Menekülés az idegenbe. Székely László élete és irodalmi munkássága [Vluchten naar het vreemde. Het leven en literair werk van László Székely]), hij is redacteur/coredacteur van vier boeken (László Székely en István Radnai: Dit altijd alleen zijn. Verhalen over het leven van planters en koelies in Deli, 1914-1930, Michiel de Ruyter en Hongarije [Michiel de Ruyter és Magyarország, Debrecentől Amszterdamig [Van Debrecen tot Amsterdamig], Diplomata írók, író diplomaták [Schrijvende diplomaten, diplomatenschrijvers]). Hij is lid van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek, lid en voormalig voorzitter van Comenius (Vereniging voor Neerlandistiek in Centraal- en Oost-Europa), lid van GuG (Gesellschaft ungarischer Germanisten), lid van het openbaar college van de Hongaarse Academie der Wetenschappen.

Dr. Réka Bozzay, hoofdassistent

Sinds 2007 is zij werkzaam bij de Vakroep Nederlands. Haar onderzoeksgebied is de peregrinatie van Hongaarse studenten in Nederland in de vroegmoderne tijd. Op dit gebied zijn haar artikelen verschenen in Hongarije en in het buitenland. Zij geeft lezingen in de geschiedenis van de peregrinatie, onderzoek van de vreemde, en universiteitsgeschiedenis. Zij is auteur van een monografie (Die Peregrination ungarländischer Studenten an der Universität Leiden 1595-1796), mede-auteur van een andere monografie (Bozzay Réka – Ladányi Sándor: Hongaarse Studenten aan Nederlandse universiteiten 1595-1918 [Magyarországi diákok holland egyetemeken 1595-1918]), mede-redacteur van twee boeken (Debrecentől Amszterdamig [Van Debrecen tot Amsterdamig],  Image of States, Nations and Religions in Medieval and Early Modern East Central Europe) en redacteur van de speciale editie van het universiteitshistorische tijdschrift Gerundium (nr. 1, 2017). Zij is lid van de redactieraad van het universiteitshistorische tijdschrift Gerundium, lid van de universiteitshistorische subcommissie van de Hongaarse Academie der Wetenschappen, lid van de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek, lid van Comenius (Vereniging voor Neerlandistiek in Centraal- en Oost-Europa), lid van het openbaar college van de Hongaarse Academie der Wetenschappen.